İsa’dan sonra 5.yüzyılda inşa edilen Deyrulzafarân Manastırı,muhteşem mimarisi yanında Süryani Kilisesi’nin önemli merkezlerinden biridir.1932’ye kadar 640 yıl boyunca Süryani Ortodoks Patrikleri'nin ikâmetgâh yeriydi.

Üç kattan oluşan manastır,5. yüzyıldan başlayarak farklı zamanlarda yapılan eklentilerle bugünkü haline,18. yüzyılda kavuşmuştur.Farklı zamanlarda yapılan eklentilere rağmen manastırın adetâ tek bir zamanda inşa edildiği havasını vermesi,bu eklenti binaları yapan mimarların ne kadar maharetli olduklarını gösterir.

Manastır,M.Ö.Güneş Tapınağı,daha sonra da Romalılar'ca kale olarak kullanılan bir kompleks üzerine inşa edilmiştir.Romalılar bölgeden çekilince,Aziz Şleymun bazı azizlerin kemiklerini buraya getirterek kaleyi manastıra çevirmiştir.Bu nedenle manastır,önceleri Mor Şleymun Manastırı olarak biliniyordu.Mardin ve Kefertüth Metropoliti, Aziz Hananyo’nun 793 yılından başlayarak büyük bir tadilat yapmasından sonra manastır onun adıyla,Mor Hananyo Manastırı olarak bilindi.15. yüzyıldan sonra da manastırın etrafında yetişen zafaran (safran) bitkisinden dolayı manastır,Deyrul-Zafarân (Safran Manastırı) adı ile anılmaya başlandı.

Kubbeleri,kemerli sütunları,ahşap el işlemeleri,iç ve dış mekânlardaki taş nakışları ile insanın ilgisini çeken Deyrulzafarân Manastırı,uzun tarihi boyunca Süryani Kilisesi’nin dini eğitim merkezlerinden biriydi.Bölgeye ilk matbaayı getiren kişi de yine bu manastırda patriklik yapan ve 1895’te vefat eden,4. Petrus’tur.1874 yılında İngiltere’ye yaptığı bir ziyaret sırasında satın aldığı matbaayı,1876 yılında manastıra getirtti.Matbaada 1969 yılına kadar başta Süryanice olmak üzere Arapça,Osmanlıca ve Türkçe kitaplar ile 1953’e kadar,Öz Hikmet adında aylık bir dergi basılıyordu.Matbaadan geriye kalan parçaların bir kısmı manastırda,diğer bir kısmı da Mardin’deki Kırklar Kilisesi’nde sergilenmektedir...