M.Ö.855 yılında Asur Kralı,III. Salmanassar tarafından kurulduğu zaman "Şitamrat" adını taşıyordu.Şehir,tarihi boyunca Hitit,Asur,Med,Pers,Makedon,Selevkos ve Partlar'ın idaresinde kalmıştır.Yunanlar buraya "Urima" adını vermişlerdir.Süryaniler ise "Kal'a Rhomeyta" ve "Hesnad' Romaye" adlarını kullanmışlardır.Güneydoğu Anadolu,Roma İmparatorluğu döneminde Orshoene eyaleti içinde yer almış ve kale bu eyaletteki önemli şehirlerden birisi olmuştur.2. yüzyılda Bizanslılar'ın eline geçince bu kez "Romaion Koyla" adını almıştır.Şanlıurfa ve çevresi Ömer döneminde fethedilmiş ve daha sonra Emevi,Abbasi,Selçuklu,Zengi ve Eyyübiler’in hâkimiyetlerinde bulunmasına rağmen Rum Kale olarak bilinen yerleşim müslüman devletlerin toprakları dışında kalmıştır.Urfa Haçlı Kontluğu'nu kuran,Boudovin de Boulogne 1116 yılında Rum Kale’yi,Ermeni Prensi Gog-Vasil’in elinden aldı.Urfa kontesi Beatrice 1150 yılında Rum Kale' yi,Ermeni Katolikosu'na teslim etti.Rum Kale,1260 yılında İlhanlı hükümdarı,Hülagu'nun orduları tarafından ele geçirildi.

1280 yılında Beysari komutasındaki Memluk ordusu tarafından kuşatılmış,sonuç alınamayınca şehirdeki hristiyan mahalleleri,beş gün süreyle yağmalanmıştır.1292 yılında bu kez Memluk Sultanı,Eşref tarafından ele geçirilen ve son kez Memlükler tarafından tamir edilen şehre "Kal'at-ül Müslimin" adı verildi.Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlılar'a geçen şehir,zamanımızda da kullanılan "Urumgala" ve "Rum Kale" adlarını alarak Halep Eyaleti'ne bağlandı.Osmanlı döneminde hudut şehri özelliğini kaybeden yerleşim stratejik önemini kaybetmiştir.Şehrin nüfusunun 19. yüzyılda 5-l0 haneye kadar düşmesi ve Rum Kale'nin harap olmasıyla,yerleşim alanı Fırat’ın karşı sahiline nakledilmiş ve bugünkü Halfeti yerleşimi kurulmuştur.1926 yılına kadar Birecik’e bağlı bir nahiye olan Halfeti,1954 yılında ilçe haline getirilmiştir...