Günümüzde de kilise görevini sürdüren,tarihi değere sahip bir kilisedir.Mülkiyeti,Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi Cemaati Vakfı'na aittir.Kilisenin kesin tarihi bilinmemekle birlikte farklı görüşler öne sürülmektedir.Önceleri Şemsiler'in tapındığı bir tapınak işlevini görmesi muhtemel olan yapı İ.S. 280 yılında kiliseye çevrilmiştir.Diyarbakır Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü’nce hazırlanmış envanter fişlerinde yapı, 3. yy olarak tarihlendirilmiştir.Yapı birbiriyle bağı olan ve farklı dönemlerde yapılmış değişiklikler ve ihtiyaçtan kaynaklı ek yapılar ile kompleks bir yapı grubu oluşturmaktadır.Kompleksin içinde;Meryem Ana Kilisesi, Mor Yakup kutsal alanı,dört avlu,derslik ve lojman mevcuttur.Yapı kompleksinde toplam,14 yazıt bulunmakla beraber bunlar yapıların onarım ve eklemelerine ait kitabeleridir.Bu yazıtlardan en eskisi 1533 tarihli olup;bu kitabede yapının yenilendiği yazılmıştır.Yapı İ.S. 1648 ve 1297 de yangın,1533 yenileme,1689,1693,1850,1881 ve 1914 yıllarında onarım ve yenilemenin yanında eklemelere uğramıştır.Kilise günümüzdeki halini 2004-2005 yılları arasında yapılan restorasyon ile almıştır.Son olarak 2005 yılında yurt içi ve yurt dışında yaşayan Diyarbakırlı Süryaniler'in ortak girişimiyle kapsamlı restorasyondan geçilerek,tarihi kimliğini tümüyle yansıtan bugünkü görünümüne kavuşturulmuştur.Diyarbakır’da Ortodoks Süryaniler'e ait faal durumda olan bu kilise Geç Roma dönemine tarihlenen bir kapısı ve mihrap üzerine kalıntılarını izlenen mimari bezekleri bulunmaktadır.Kilise plân itibariyle dört avlu,divanhane ve din adamlarının yaşadıkları bölümlerden meydana gelmiştir.Ahşap işçiliği,sütunları, sütun başlıkları parmaklıkları,kürsüleri ve ikonaları ile ün yapmıştır...