İlçe merkezinin hemen üst kısmında,yalçın kayalar üzerine kurulmuş bulunan bu kalenin hangi tarihte ve kimler tarafından inşa edildiği hususu kesin olarak bilinmemektedir. Ulaşılması mümkün olmayan bir kaya üzerine inşa edildiği için,eski kavimlerin hepsi bu kaleyi almaya ve bu yolla heybetli ve emniyetli bir üsse sahip olmaya çalışmışlardır. 
Eski devrin kralları bu kaleye hep “Gayri Kaabil-i Teshir (alınamaz)” gözi ile bakmışlardır.Kaleye Ani,Brana,Gamahha ve Berberi Zemin Kalesi adları verildiği görülür.Kalenin ilk kullanılışı ve bu amaçla tabii durumunun elverişli hale getirilişi,İlk Çağlar’a dayanır.Bugünkü sur kalıntılarının büyük bir kesimi ise Orta Çağ’a aittir.Kalenin esas ihtişamı,bizzat kurulduğu tabii kütlenin niteliğinden kaynaklanmaktadır.Öyle ki  yapılan taş örme surlar ve sair yükseltici unsurlar olmasa dahi,tabii haliyle bile üzerindeki kişileri dış tehlikelere karşı emniyette tutulabilmesi mümkün gibidir.Yaklaşık 7-8 bin metrekarelik kale alanı,halen dört yanının binlerce sene evvel tabii aşınmalarla bütün cepheleri,keskin uçurumlardan oluşan duvarlara sahiptir.Bu aşındırmada batı yönünden akan Fırat ve doğu yönünden gelerek,kuzeyi çevreleyip Fırat Irmağı'na kuzey-batı köşesinde karışan Tanasur Çay’ının büyük etkisi olmuştur.Özellikle,Tanasur Çay’nın binlerce senelik aşındırma gücü,kale alanını teşkil eden bölümle;bu bölümü batı ve kuzeyden çevreleyen ikinci bir dağ bölümünü,kalenin ikinci bir tabii suru haline getirmiştir.Kale yarlarının bütünü beyaz-gri granit oluşumudur.Kale sahasının dört çevresinin de zamanında surlarla çevrelenmiş olduğu anlaşılır.Ancak bugün,hiçbir sağlam burcu kalmayan surlardan daha ziyade,güney-batı,güney-kuzey orta kesimlerinde bazı kalıntılar halen mevcuttur.Kalenin kapı kesimi güneyde olup,ikinci bir ek sur eşliğinde belli bir meyil takip edip,üst tablaya iki kapıdan geçilerek varılmaktadır.Bu kapıların haricinde,doğuda Fırat’a ve batıda Tanasur Çay’ına inen,olağanüstü zamanlarda kullanılan tünel geçitleri hemen hemen eski özelliklerin yitirmişlerdir.Kapının kale üstüne çıkış yerinin hemen yakınında bulunan bir kalıntı,eski bir caminin hatırasını saklamaktadır.Yaklaşık 3 metre civarında olan minarenin ayağı bile zor tanınabilir haldedir ve bu da tamamen haraptır...