İstanbul-Halep-Şam-Hicaz yolu üzerinde,Hac ve İpek Yolu kervanlarının kesistigi noktada yer alan bir menzil külliyesi olarak insa edilen bu eser,devrin kudretli sadrazamı Sokullu Mehmet Pasa tarafından,1574 yılında Mimar Sinan’a yaptırılmıştır.Külliye,Türk-İslam Mimarisi’nin en güzel ve en güzide eserlerinden birisidir.İnşa tarihi,Mimar Sinan’ın “ustalık eserim” dedigi,Edirne Selimiye Camii ile eş zamanlı olması sebebiyle,bu nadide eser onun mimarlık birikiminin bir özetidir.Payas,İpek Yolu ile Halep’e gelen malların denize ulaştığı bir liman olarak,Kıbrıs ve Akdeniz ülkelerine sevk edildigi yerdi.Külliye bu güzergâhı kullanan Hacı Kervanları ile ticaret kervanlarının,limanın ve askeri birliklerin emniyetini sağlamak ve konaklamalarını karşılamak amacıyla II. Selim’in saltanat döneminde inşa edilmiş,Anadolu'nun en büyük külliyesidir.Külliye,13.000 metrekarelik bir alana oturmuştur.Külliye’yi oluşturan ana omurga kuzey-güney doğrultusunda 48 dükkanlık ‘’Arasta’’dır.Arasta doğusundan,‘’Han’’, ’’Tabhane’’, ’’İmaret’ e açılırken,batısından ise medresesi içinde bulanan‘’Cami’’, ’’Sıbyan Mektebi’’ ve ‘’Kale’’ye açılmaktadır.Yine arasta içerisinde batı kanadında bulanan ‘’Çifte Hamam’’ise Külliye’nin yapı grubunu tamamlayıcı bölümüdür.Arasta’nın tam ortasında bulanan ‘’Dua Kubbesi’’ bütün yapıları kuzey-güney ve doğu-batı ekseninde birleştiren yapı öğesi olmuştur.

Külliye'nin günümüze sağlam olarak gelen bir tane kitabesi bulunmaktadır...