Ortaköy ve Mecidiye mahallelerinden oluşan Ortaköy semti, sahile açılan vadi boyunca yamaçlara kurulmuş bir yerleşmedir. Kuruçeşme, Ulus, Levazım, Balmumcu ve Yıldız mahalleriyle çevrili olan semtin kuzey sınırı Defterdarburnu'dur.Ortaköy Camii semtin sembolüdür.

Antik çağda adının Arkheion (Argion) olduğu söylenen Ortaköy'ün,Bizans dönemindeki adı "Ayios Fokas"'tır.Semt, adını Bizans İmparatoru I. Basileios (hükümdarlığı 867-886) tarafından burada yaptırılan Ayios Fokas Manastırı'ndan almıştır.

Bizans İmparatoru VI. Leon'un (hükümdarlığı 886-912) sevgilisi Zoe ile buluştuğu Damianu Sarayı'nın Ortaköy'de olduğu;Damianu mevkiine adını veren manastırın ise, İmparator Teofilos (hükümdarlığı 829-842) ve III. Mihail (hükümdarlığı 842-867) zamanlarında devletin ileri gelenlerinden olan Damianos tarafından 9. y.y.'da yaptırıldığı ileri sürülür.

Ortaköy Meydanı,19. y.y.Osmanlı sivil mimarisinin özgün örneklerini barındırır.Ortaköy'e bugünkü çehre ve özelliğini kazandıran,meydanının en belirgin ve egemen mimari öğesi halk arasında Ortaköy Camii olarak bilinen Büyük Mecidiye Camii'dir.Cami,Sultan Abdülmecit tarafından Mimar Nigoğos Balyan’a 1853 yılında yaptırılmıştır.Abdülmecid,Ortaköy'ün imarına önem vermiş,Ortaköy Deresi üzerine bugün artık olmayan köprüyü,sahilde iskelenin güneyindeki mermer sütûnlu karakol binasını da yaptırmıştır...