Sümela Manastırı'nın Bizans İmparatoru I. Theodosius zamanında,(375-395) Atina'dan gelen Barnabas ve Sophronios isimli iki rahip tarafından kurulduğu düşünülür. Sümela,manastır işlevini 1923 yılına kadar sürdürmüştür.
Yapı esas olarak ana kaya kilisesi,birkaç şapel,mutfak, öğrenci odaları,misafirhane,kütüphane ile kutsal ayazmadan oluşur.Bu yapılar topluluğu oldukça geniş bir alan üzerin...