Orta Çağ’daki adı ve tarihi hakkında dönem kaynağı bulunmamaktadır.Büyük bir kaya kilisenin içine oyulan manastır,Kapadokya bölgesindeki günümüze iyi korunarak gelmiş ve en büyük manastırlardan birisidir.

Kapadokya’da,kayaya oyulmuş pek çok manastır bulunmaktadır ve bazı bilim adamları bunları yemekhaneli (trapezalı) ve açık avlulu olmak üzere iki grupta ele almaktadırlar.Gümüşler Manastırı,ikinci grup dahilindedir. Manastırın en önemli yapısı,kompleksin kuzeyinde yer alan kilisedir.Dört serbest destekli kapalı,Yunan haçı plânlı kilisenin kuzey haç kolunun,kuzeyinde iki mezar nişi naosun batısında beşik tonoz örtülü iki giriş mekânı bulunmaktadır.Manastır da yer alan diğer mekânların pek çoğunun işlevi bilinmemektedir.
Kilisenin duvar resimlerinde en az üç farklı ustanın çalıştığı düşünülmektedir.Ana apsisteki üç şerit halindeki resimlerin en üstündeki Tahtta İsa,sağında iki melek,İncil yazarlarının sembolleri ile Desis sahnesinde yer alan Meryem ve havariler,en alttaki şeritte ise Kayserili Büyük Basileios, Nysa’lı Gregorios,Nazianslı Gregorios gibi kilise babalarının resimleri yer almaktadır.

Kuzey haç kolundaki Meryem’e Müjde,İsa’nın doğumu ve tapınağa takdimi sahneleri ile vaftizci Yahya ve Aziz Stephanos figürleri ikinci bir sanatçının elinden çıkmıştır.İç narteksten naosa giriş kapısının güneyindeki Meryem ve çocuk İsa ile iki yanlarındaki,baş melekler Gabriel ve Mikael figürleri üçüncü sanatçıya aittir.Narteksin üstündeki bir odanın duvarlarında Kapadokya’da örneği görülmeyen,av sahneleri,çeşitli hayvanlardan oluşan bir kompozisyon dikkat çekmektedir.Kapadokya’daki pek çok kilisede olduğu gibi,Gümüşler Manastırı'nda da duvar resimlerinin ikonografik ve üslûp özelliklerine göre yapılabilmektedir.Kilisedeki resimlerin bu özellikleri ve karşılaştırmalı değerlendirmeler yöntemi ile 11.ve 12. yy.'lara tarihlendirmek mümkündür...