Tabae,doğal bir kale görünümündedir.Şimdiki,30 yıl öncesine kadar eski kale üzerinde iskan sürmekteydi.Tabae,Büyük İskender'den sonra Anadolu'da kurulan kent devletlerindendir.Tabae,Hellenistik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşime sahne olmuştur.Antik dönemde kendi adına sikke bastırmıştır.Sikkeler önceleri gümüş daha sonra bronz olarak basılmıştır.Akropoldeki belli başlı yapılar şunlardır:
Kayaya Oyulmuş Nişli Bina:
Akropolün kuzey doğusundadır.Bina kuzey güney doğrultusunda yapılmış olup,plân bakımından dikdörtgen şeklindedir.Duvarın doğu kanadının iç kısmında kayaya oyularak yapılan dört niş bulunmaktadır.Duvarın batı tarafında nişlere rastlanmaz.Binanın çevresinde ve içinde arşitrav parçası,sunak ve sütun bulunmaktadır.Yapı tarzına bakılarak tarihlendirilirse,Roma dönemidir.Ama bina Selçuklu ve Osmanlı döneminde de kullanılmıştır.
Kayalara Oyulmuş Tek Odalı Evler:
Doğal kayalar oyularak tek odalar halinde yapılmıştır.Ev olarak kullanılmış olmalılardır.Evlerde bulunan kapı nişleri ve sıvanalardan kapılarının ahşaptan olduğu anlaşılmaktadır.Odaların iç kısımlarındada nişler yeralmaktadır.Bu evler genellikle kayalık plâtonun uçurum ve sarp kısmında yeralır.
Cevher Paşa Camii:
Dikdörtgen plânlı,kuzey tarafında son cemaat yeri,kuzeybatı köşesinde minaresi yer almaktadır.
Harimin doğu ve batı duvarında dörder,güney ve kuzey tarafında ikişer pencere açılmıştır.Dikine dikdörtgen formlu pencerelerin etrafı kesme taşla çevrelenmiş olup,üzeri sağır kemerle dekore edilmiştir.Son cemaat yerinin kuzey batısına bitişik minarenin kürsü kısmı yüksek tutularak,caminin çatı seviyesine getirilmiştir.Kesme taşla kaplı minarenin birinci şerefesinin üzerindeki petek kısmından itibaren eski yıllarda yıkılmış olduğundan üzeri metal külahla örtülerek bodur bir minare görünümü kazandırılmıştır.
Caminin haremi dörder adet ahşap iki sütun sırasıyla üç sahına ayrılmıştır.Sütunların üzerine antik kompozit başlıklar yapılarak kalem işi teknikle boyanmıştır.Harimin kuzey bölümünde ise altı adet ahşap sütunun taşıdığı mahfil yer alır.Bu sütunlar da harimin diğer sütunları gibi dekore edilmiştir...
Tabea Köprüsü
Tabea Tek Minare
Tabea Çınar Ağacı